| Startpagina | 1) Ecuador | 2) Peru | 3) Bolivia | 4) Chili & Argentinië | 5) Colombia | 6) Centraal-Amerika | 7) Mexico | 8) U.S.A. | 9) Canada |  |
| Startpagina | 1) Ecuador | 2) Peru | 3) Bolivia | 4) Chili & Argentinië | 5) Colombia | 6) Centraal-Amerika | 7) Mexico | 8) U.S.A. | 9) Canada | |
|
Een van de klassieke Zuid-Amerikaanse fietservaringen is de 'snelweg' die
van El Alto naar beneden voert, La Paz in. De hoofdstad van Bolivia is misschien
wel de mooiste stad van de wereld, zoals bezien van boven. De honderdduizenden
huizen leken in de immense berghellingen te zijn uitgebeiteld. Zowel de huizen op
de bergflanken als de kale, omringende heuvels waren geschilderd in okerbruin
en terracotta. Alleen de kantoorgebouwen van het zakencentrum hadden
afwijkende, kunstmatige kleuren. Op de achtergrond doemde de besneeuwde
berg van de Illimani op. Tegen het adembenemende uitzicht over de verticale
stad en de bergen van de Cordillera Real suisde ik naar beneden over de snelweg.
Ik voelde de adrenaline door mijn aderen spuiten. Ik moest er wel voor zorgen
dat ik onderwijl op de weg bleef letten. Naast taxibusjes, vrachtauto's, liftende
mensen en straathonden waren er de nodige ongebruikelijke weggebruikers zoals
hele families die in hun zondagse pak over de snelweg wandelden of mensen die
in hoge nood op de snelweg een rustig plekje vonden om hun behoefte te doen.
La Paz bleek niet veel veranderd sinds mijn bezoek van acht jaar geleden. Ze
was nog altijd een feest voor de zintuigen. Een leuk feestje dat evenwel snel kan
omslaan in een vervelend feest, maar dat in ieder geval boeit.
De Chacaltaya kon zich als skigebied misschien niet meten met de Europese
skigebieden, als uitzichtberg voldeed ze prima. Ik zette mijn fiets op slot en klom
over een laatste blokkenveld omhoog naar de top op 5.400 meter hoogte. Hier
was goed te zien hoe groot de agglomeratie La Paz-El Alto was geworden. El Alto
was zeker vijf keer zo groot als La Paz, dat ligt ingeklemd in een komdal en niet
verder kan groeien.
Vanuit La Paz fietste ik in de richting van de bergen. Ik verbleef tijdens mijn
reis in 2003 in Bolivia aan het einde van het droge seizoen en na enkele dagen had
ik nog geen enkele keer vrije uitzichten gehad op het bergmassief van de
Cordillera Real. Op deze dag echter scheen een stralende ochtendzon me tegemoet.
Het was de eerste keer dat de bergen van de Cordillera Real zich niet in nevelen
hulden en dat ik vrije uitzichten had op de belangrijkste bergketen van Bolivia.
Het was een nerveuze bedoening om over de steile straten door de ultieme
Zuid-Amerikaanse verkeerschaos van La Paz omhoog te fietsen. Als langzaamste
weggebruiker was mijn positie in het verkeer een kwetsbare. Overal om me heen
krioelden de taxi's en bussen in alle mogelijke richtingen over de weg. Tegen de
rijrichting in, loodrecht op de rijrichting en in alle mogelijke schuine hoeken ten
opzichte van de rijrichting. Slechts incidenteel was er een taxi- of een buschauffeur
die korte tijd volgens de verkeersregels met de rijrichting meereed. Auto's
of bussen konden zomaar rakelings langs scheuren met de claxon permanent
ingedrukt. In de kakofonie was het onmogelijk vast te stellen wie er toeterde, aan
wie de boodschap was geadresseerd of wat de boodschap behelsde.
Toen na vele uren de regen eindelijk stopte, was ik nat tot op het bot. Bij een
bushalte trof ik een collega-fietser aan. Het bleek Christian te zijn, een jongeman
uit Zwitserland. Hij wilde met de bus terugreizen naar La Paz. Ik vroeg waarom
hij niet de laatste kilometers van de afdaling afmaakte. Omdat hij geen reden
kon bedenken, vergezelde hij me op de laatste kilometers naar Yolosa. Christian
was een fantastisch mysterie. Hij fietste zonder bagage, zonder voedsel, slechts
met een minimum aan drinkwater. Ook in spiritueel opzicht leek Christian zonder
bagage te reizen. Zonder doel of reden. Als hij geen zin meer had, liftte hij gewoon
weer terug.
Zonder het gepriegel van de zinloze zekeringspunten ging het klimmen aanmerkelijk
vlotter. We zetten een stevig tempo in om zo kort mogelijk in de wand te blijven.
Ik hijgde als een dolle hond toen ik het kleine topplateau bereikte. We waren de
eerste klimmers die op de top stonden. Na een minuut kwam de zon op achter
de vijf- tot zesduizendmeter lager gelegen Yungas. De dunne laag wolken begon al aan
te zwellen boven het oerwoud. Aan de andere zijde van de bergen hadden we
uitzicht over de Altiplano, de uitgestrekte Boliviaanse hoogvlakte, die zich baadde
in de eerste zonnestralen. Twee- tot driehonderd kilometer verder naar het
westen ontwaarde ik de grensbergen met Chili. Ik herkende de hoogste berg van
Bolivia, de Nevado Sajama, en de tweelingvulkanen Parinacota en Pomerape.
Op de afdaling kwam ik mijn Spaanse maten tegen. Ze hadden bijna de
top bereikt. Nu de zon de topwand bescheen, was het ijs zachter en bleek de
wand ineens eenvoudig begaanbaar te zijn. Achteraf bezien hadden we twee uur
langer door moeten slapen. Dan hadden we op veilige wijze de topwand kunnen
beklimmen. Zonder verdere moeilijkheden daalden we af naar het basiskamp.
Na een klim over een kleine bergketen passeerde ik de Chileense grens.
Ik koerste af op het plaatsje Putre. De route kende
ik nog van mijn reis in 2003. Toentertijd was de weg perfect geasfalteerd. Dat
bleek nu niet meer het geval te zijn. Ik ploegde moeizaam door diepe zandlagen.
Over een traject van veertig kilometer waren er wegwerkzaamheden. Kilometers
lange colonnes van vrachtwagens trokken voorbij. Samen met de stormachtige
tegenwind veroorzaakten ze stofwolken, die de adem afsneden en aanhoudende
hoestbuien produceerden. Het zicht was beperkt tot enkele meters. Ik troostte
me met de gedachte dat ik vast weer snel asfalt onder de wielen zou krijgen. Dat
bleek vergeefse hoop. Ik kon de stofstorm tijdelijk omzeilen door een bezoekje te brengen aan
de nederzetting Parinacota aan de voet van de gelijknamige vulkaan. De kerk is
een van de schitterende kerken van de Altiplano van het Boliviaans-Chileense
grensgebied.
In het kleine bergdorp trok ik een dag uit om voorraden in te slaan voor
de komende dagen. Ik was van plan om het grensgebied met Bolivia door te
steken, waar een keten van Nationale Parken de vulkanen, zoutvlaktes en wildlife
van dit bijzondere gebied beschermen. Een tweehonderd kilometer lange route
van niet of nauwelijks onderhouden onverharde wegen verbindt de Nationale
Parken Lauca, Vicuñas en Isluga met elkaar. De route komt nergens onder de
vierduizend meter hoogte. Volgens blogs op het internet moest ik rekenen op
vijf tot zeven dagen fietsen in het onherbergzame gebied. Afgezien van enkele
spookdorpen zou op de route geen spoor van menselijke activiteit te vinden
zijn. Ik zou de komende dagen dus niet op voorzieningen zoals water, voedsel of
overnachtingsmogelijkheden hoeven te rekenen. Alleen in een berghut aan de
zoutvlakte Salar de Surire zou ik aan vers drinkwater kunnen komen.
Guallatire leek volledig verlaten. Op een van de huisjes was een nauwelijks leesbaar
bord met het opschrift "hotel" bevestigd. Het huisje leek al net zo verlaten als de
overige huizen, maar voor de vorm klopte ik toch maar even op de deur. Ik schrok
van verrassing, toen de deur onverwachts werd geopend. Ik stond tegenover een
vriendelijk ogende vrouw met een gezicht vol met brandwonden. Achter haar
stond een andere vrouw, eveneens met brandwonden op haar gezicht. Tegen
alle verwachting in had ik nu een overnachtingsplaats in een hotelkamer. Tevens
serveerden de dames eenvoudige, voedzame maaltijden. Ik hoefde zodoende
mijn voedselvoorraden niet aan te spreken. Besparingen van nu zouden later
op de route nog wel eens van pas kunnen komen. Ik dineerde samen met een
Chileense vrachtwagenchauffeur. Mijn disgenoot was een grote, forse man met
borstelige wenkbrauwen. Hij vertelde urenlang over zijn leven "on the road". De
man hield van zijn werk en hij was er vast van overtuigd dat zijn Chili het mooiste
land van de wereld is.
Ik vervolgde mijn weg in Bolivia om de koloniale steden Sucre en Potosí
te bezoeken. Ik passeerde de Boliviaanse grens en stak de Altiplano andermaal
over. In twee lange dagen bereikte ik Oruro aan de overzijde van de Altiplano.
Ik bereikte de tweesprong. Alle weggebruikers moesten voor het kruispunt
wachten. Er was een wielerwedstrijd gaande. Het verkeer mocht pas doorrijden,
nadat alle deelnemende renners gepasseerd waren. Een kleine politiedelegatie
moest alles in goede banen leiden. Ik raakte met een geïnteresseerde agent in
discussie over mijn route. Links voerde de weg de bergen in. Rechts bleef de weg
op de hoogvlakte, westelijk van de bergen. Links was de moeilijke weg, rechts de
gemakkelijke. De hoofdagent was duidelijk:
Ik checkte op internet toch maar even de staat van de weg die voor me
lag. Ik zocht op de trefwoorden Cycling, Oruro en Sucre. Google Bolivia kwam
terug met slechts drie relevante zoekresultaten. De bovenste entry had het kopje
"Worst Road of the World". Klikken op de entry leverde een site op met foto's
van een rode modderweg met bandensporen van twintig tot dertig centimeter
diep. De auteur in kwestie had de ongelijke strijd tegen de elementen na honderd
kilometer opgegeven en had liftend de route voltooid. Een tweede entry was het
relaas van een stelletje dat maar liefst drie weken nodig had om de driehonderd
kilometer te overbruggen, een gemiddelde van slechts vijftien kilometer per dag.
De derde entry handelde over een fietser, die had getwijfeld of hij de rechtstreekse
of de geasfalteerde route zou nemen en die toch maar de geasfalteerde route
had genomen. De beschikbare informatie gaf me niet het gewenste vertrouwde
gevoel, dat ik de juiste keuze had gemaakt. Ik besloot om toch door te gaan op de
ingeslagen weg. Al zou ik op de vele klims met een sukkelgang van vijf kilometer
per uur omhoog fietsen, dan nóg zou ik sneller zijn dan als ik nu nog terug zou
fietsen naar de geasfalteerde route over Potosí.
"Sometimes I don't know where this dirty road is taking me," zingt Townes van
Zandt. De ene na de andere anonieme bergrug lag op mijn weg. De route was een
aaneenschakeling van onmogelijk steile klims en onmogelijk steile afdalingen. Op
de klims had ik alle kracht in mijn benen nodig om niet af te hoeven stappen en op
de afdalingen had ik alle kracht in mijn vingers nodig om hard genoeg te remmen.
De weg was in een buitengewoon deplorabele staat. Grote scherpe stenen
staken uit de weg omhoog. Mijn maag en darmen kregen een drilboormassage
te verwerken en op de afdalingen trilden mijn polsen zodanig dat ik bang was dat
ze als luciferhoutjes zouden breken. De fiets kraakte in zijn voegen. Ik maakte me
zorgen, dat er weer bevestigingsmoeren van mijn voordrager stuk zouden trillen.
Ik volgde gedurende een week Spaanse lessen op een taalschool in Sucre.
Ximena was mijn lerares, een vrouw die al op haar tweeëntwintigste weduwe was
geworden. Haar man en tweejarige dochter Laura werden op een brug door een
bus geramd en stortten vele meters het ravijn in. Ximena had alles zien gebeuren.
Ze vond het levenloze lichaam van haar man met de kleine Laura in zijn armen
gevouwen. Gevreesd werd ook voor het leven van Laura, maar zij kon met een
operatie gered worden. Ze was nu een levendig kind van zeven jaar oud. Ximena
had een pittig leven als jonge weduwe. Regelmatig stortte ze haar hart uit en dan
rolden de tranen over haar wangen. Haar veerkracht was ondanks de tragische
geschiedenis niet gebroken. Naast de opvoeding van haar dochtertje en het werk
op de taalschool volgde ze een universitaire studie rechten om op termijn een
beter betaalde baan te verwerven en zich te ontworstelen uit de armoede.
Menige gekscherende discussie heb ik gehouden met de Japanse comandante over de
toekomst van de pueblo, de toekomst van het dorp. In de communistische propaganda
stond de pueblo symbool voor een samenleving waar de mensen zich met ziel en
zaligheid inspanden voor de commune. In deze ideale samenleving had het hele
dorp vertrouwen in de comandante en werkten de bewoners hard, omdat de
arbeiders wisten dat iedereen zou profiteren van de persoonlijke opofferingen.
De realiteit was weerbarstiger. In alle communistische samenlevingen kwamen de
toch al beperkte opbrengsten van de opofferingen die de pueblo zich getroostte
vooral ten goede aan de comandante. De dorpelingen die minder vertrouwen
hadden, werden door de comandante vervolgd en eindigden in strafkampen. Alles ter
meerdere eer en glorie van de pueblo, maar na bijna honderd jaar communisme op
wisselende locaties in de wereld laat de beloofde vooruitgang van de pueblo nog
altijd op zich wachten.
Ik fietste naar Potosí, de Boliviaanse mijnstad waar in het verleden
aanzienlijke hoeveelheden goud en zilver zijn gewonnen. Het rijke koloniale
centrum getuigde nog altijd van de opbrengsten van het verre verleden. De
grauwe, armoedige huizen van de omringende stad getuigden van de opbrengsten
van het recente verleden. Toch betraden dagelijks honderdveertigduizend
mannen de donkere schachten van de Cerro Rico, in de hoop een nieuwe
goud- of zilverader aan te boren. Voor de meesten zou de hoop vergeefs blijken
te zijn. Maar een enkele keer had iemand geluk. Een onafhankelijke mijnwerker
zou in een klap schatrijk kunnen worden als hij een goud- of zilverader zou
aanboren en als hij dat dan ook nog lang genoeg zou kunnen verbergen voor zijn
honderdveertigduizend concurrenten. De laatste mijnwerker die dat kunstje flikte,
bezat meerdere koloniale panden in het centrum van de stad.
De zintuiglijke ervaringen bleven beperkt tot het blauw van de lucht en het wit
van de vlakte. Op grote afstand staken er enkele bergketens boven de witte zee
van zout uit. Alle schaal was weggevallen op de oneindige vlakte. Iedereen zoekt
zijn eigen weg. De Salar de Uyuni kan dan ook beschouwd worden als de breedste
weg van de wereld, maar het is een weg die eigenlijk nergens naar toe gaat. Er
woont niemand op de zoutvlakte en ook in de omliggende gebieden is vrijwel
geen bewoning. Ik richtte mijn GPS op het Isla de los Pescadores. Ik had nog honderd
kilometer af te leggen tot het eiland in het midden van de Zoutvlakte. Het was
zaak om vandaag nog het Isla de los Pescadores te bereiken. Het zou niet meevallen om
mijn tent op te zetten op het harde zout. Nog veel belangrijker was het om niet te
verdwalen. Zo lang de batterijen in mijn GPS bleven functioneren, was de route
eenvoudig en hoefde ik alleen maar rechtdoor te fietsen. Als de GPS echter niet
zou functioneren, zou ik slechts de zon tot mijn beschikking hebben om me op te
oriënteren.
De overtocht over de zoutvlakte werd begeleid met het gezellige geknisper
van zout onder de wielen. Over vrijwel de hele zoutvlakte lag een patroon van
ongeveer drie meter brede zeshoeken. De randen van deze zeshoeken waren
ongeveer een centimeter hoog en remden behoorlijk af. Veel meer nog dan
deze wrijvingsranden vormde de wind een remmende factor. Ik kreeg alvast een
voorproefje van wat me te wachten stond op de aansluitende Lagunaroute, waar
het normaliter nog veel harder waait. Aan het einde van de dag maakte ik een
preciesielanding op het Isla de los Pescadores, het kleine eiland in het midden van de
zoutvlakte met imposante reuzencactussen. De eerste dag van de route zat er op.
Dag twee leek op dag een. Gedurende vijf tot zes uur fietste ik over de zoutvlakte
totdat ik het vasteland bereikte. Op dag drie bereikte ik San Juan de Rosario, het
enige dorp op de route naar San Pedro de Atacama. Er waren een paar hotelletjes
en er waren enkele winkeltjes waar ik mijn etens- en watervoorraden kon
aanvullen. Ik was niet de enige gringo in San Juan. Ik ontmoette Nathan, een jonge
Joods-Amerikaanse wetenschapper die onderzoek deed naar de geschiedenis van
de bewoners rondom de Zoutvlakte. Er bleek weinig bekend over hun achtergrond
en hun geschiedenis. Nathan fietste van de ene naar de andere commune om
mensen te interviewen. Hij bleek een bijzondere en intelligente jongeman. Het
leek me leuk om enige tijd samen te reizen. Ik vroeg hem of hij zin had om met
me mee te fietsen naar San Pedro de Atacama. Ondanks een sterke drang om
mee te gaan, sloeg hij mijn aanbod toch af. Dat zou niet correct zijn richting zijn
geldschieters. Het onderzoek stond op de eerste plaats.
Deel een van de route, het oversteken van de zoutvlakte, was afgerond. Nu zou het
veel zwaardere deel twee van de route beginnen, langs de Lagunas, de meren van
Zuidwest Bolivia. Volgens de meest gebruikte routebeschrijving op het internet
zou ik tien dagen op mezelf zijn aangewezen. Met vijfentwintig liter water en met
voedselvoorraden voor tien dagen vertrok ik uit de laatste nederzetting van de
bewoonde wereld.
Dat was nog eens een goede deal. Omdat de storm ook in de nacht nog voort
raasde en de temperatuur al ver onder het nulpunt was weggezakt, besloot ik
om niet buiten in het donker spaghetti met soeppoedersaus te koken, maar om
binnen mee te eten met de toergroepen. De copieuze maaltijd was beduidend
beter dan de spaghetti met soeppoedersaus van gisteren en ook beter dan wat
de beste restaurants in de grote steden van Bolivia te bieden hadden. De meeste
gasten konden de culinaire topprestaties niet op waarde schatten. Vrijwel alle
reizigers waren lijkwit van de hoogteziekte en dropen een voor een af naar de
slaapvertrekken. Ik bleef alleen achter, smullend van de gigantische hoeveelheden
eten die de door hoogteziekte geplaagde toeristen onaangeroerd hadden
achtergelaten. Toen ik na afloop van de maaltijd om de rekening vroeg, glimlachte
Maria, de eigenares van het complex, breeduit. Ik vroeg waarom ze moest lachen.
"We vinden je een erg aardige knaap en we zijn buitengewoon vereerd dat
je met de fiets door ons prachtige land fietst en daarom ontvang je deze
maaltijd van het hotel."
Ik bereikte de hoogste pas van de route. Op bijna vijfduizend meter hoogte lag een
groot geiserveld, waarvan de zwavelaroma's in onwelriekendheid wedijverden
met de zweetgeur van de Eenzame Fietser. Een lange afdaling bracht me bij een
nieuwe laguna met hot springs en een restaurant. Ik was de enige "klant" en ik had
de warmwaterbronnen voor mezelf. Voor het eerst in een week kon ik me wassen.
Terwijl de zon onderging en het vroor dat het kraakte, lag ik heerlijk te genieten in
het dampende, hete water. In het nabij gelegen restaurantje kon ik een slaapplaats
op de grond bedingen. Dat bespaarde me wederom een koude nacht buiten. Ik
hoefde niet zelf te koken, maar de pasta werd door de uitbaters voor me gekookt.
Een saus hadden ze weliswaar niet, maar ik mocht de ketchup wel gebruiken als
smaakmaker. Ik wilde nog zeggen dat ik nog wel wat soeppoeder op voorraad
had, maar ik bedacht me gelukkig tijdig en hield het bij de ketchup. Met de twee
jongemannen die in het restaurant werkten, beklommen we een uitzichtpunt met
vergezichten over de donkergele, oranje en violette zonsondergang over het meer.
Nog een laatste klim wachtte, achter de vulkaan langs. De tegenwind
kwam laat op gang en pas op de laatste kilometers van de verder betrekkelijk
comfortabele klim barstte de dagelijkse storm los. Mij kon intussen niets meer
gebeuren. Ik passeerde de Chileense grens en bereikte de asfaltweg die een dikke
tweeduizend meter naar beneden voerde, van de diepvries van de Altiplano naar
de bakoven van de Atacamawoestijn. Ik voelde hoe het trillen en bonken over de
stenen ophield bij het bereiken van het asfalt. Ik draaide de doorgaande weg van
Argentinië naar San Pedro de Atacama op. Slechts een lange afdaling over asfalt
scheidde me nu nog van de bewoonde wereld en de bijbehorende luxe die onze
beschaving ons heeft gebracht. Als een baksteen liet ik me naar beneden vallen.
Ik liet Bolivia definitief achter me, op weg naar nieuwe avonturen, maar vooral
naar een douche. En een goed bed. En een voedzame maaltijd die niet op smaak
gebracht hoeft te worden met de afschuwelijke soeppoeder.
